wtorek, 30 grudnia 2008

MUZEUM CZEKOLADY W MEXICO D.F.

Portale śledzące nowinki architektoniczne donoszą o wybudowanym niedawno Muzeum Czekolady przy fabryce Nestle w Toluca, niedaleko Mexico D.F. Komentatorzy są zgodni, że projekt jest 'mało czekoladowy'. Niektórym przypomina origami, innym - metalowego węża, jeszcze innym - meksykańskie figurki alebrije i jest to chyba jedyne odniesienie do meksykańskiego pochodzenia czekolady.
Budynek, szumnie nazwany Museo de Chocolate de Nestle, umożliwia zwiedzającym przyjrzenie się produkcji czekolady dzięki tunelowi, który wije się wokół fabryki. O historii czekolady goście mogą dowiedzieć się w trakcie prezentacji multimedialnych w sali kinowej. Na zakończenie wycieczki wszyscy mogą kupić produkty Nestle w firmowym sklepiku.

Oto jak owo muzeum wygląda na zewnątrz:


A tak prezentuje się jego wnętrze z kanapami przypominającymi czekoladki:

poniedziałek, 29 grudnia 2008

CZEKOLADA - NAPÓJ BOGÓW

Zarówno Majowie jak i Aztekowie wierzyli, że kakao jest strawą bogów i darem od bogów. W obydwu kulturach napój z ziaren kakaowca był zarezerwowany tylko dla arystokracji. Używano go też w obrzędach religijnych.
Aztekowie otrzymywali ziarna kakao od podległych Majów jako trybut. Na terenach imperium azteckiego ziarna kakao były środkiem płatniczym. Kodeks Mendozy podaje kurs wymiany ziaren kakao - zwykły niewolnik kosztował 3 tys. ziaren, zaś dobrze zbudowany i umiejący tańczyć - 4 tys. W czasach Cortesa za osiem ziaren można było kupić królika, a za cztery - indyka.
Według Susany Osorio-Mrożek, azteckie kakao nie było zimne i gorzkie jak u Majów. Aztecy pili je ciepłe, z dodatkiem wanilii, słodzone miodem lub mieszane z różnymi rodzajami chili. Czasem zagęszczano je atole (napój mleczno-kukurydziany, do dziś często przyrządzany z dodatkiem czekolady).
Hiszpanie poznali kakao w czasie czwartej wyprawy Kolumba, jednak rozpowszechnił je wśród swoich ludzi dopiero Hernan Cortes, który docenił jego walory odżywcze i wzmacniające. Podobno mnisi biorący udział w ekspedycjach Cortesa przywieźli czekoladę do Hiszpanii w 1520 roku. Zarówno w Hiszpanii jak i w Meksyku przepisy przyrządzania czekolady doskonalili mnisi i zakonnice, i były one pilnie strzeżonym sekretem, który wykradziono i ujawniono dopiero 100 lat później. W 1753 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadał kakao łacińską nazwę Theobroma (strawa bogów) cacao (od cacahuatl w języku nahuatl), w ten sposób nawiązując do wielusetletniej historii tej rośliny w kulturze Meksyku.

Poniżej: aztecka rzeźba mężczyzny trzymającego owoc drzewa kakaowego
(źródło fot.: www.latinamericanstudies.org/aztec-figures.htm)



niedziela, 28 grudnia 2008

MOLE POBLANO - INDYK, CHILI I... CZEKOLADA

Mole Poblano - jedna z najważniejszych potraw Meksyku, w której najważniejszy jest sos (to właśnie sos najczęściej nazywa się mole), a jednym z jego głównych składników (obok najważniejszego - chili) jest czekolada. Paprykowo-czekoladowy sos gotowano już w kuchniach azteckich, jednak jego obecnie znana nam wersja została przyrządzona po raz pierwszy w XVI wieku w klasztorze Santa Rosa w Puebla de los Angeles, na zachód od Veracruz. Podobno siostry zakonne przyrządziły to danie pewnego dnia, gdy niespodziewanie zawitał do klasztoru arcybiskup. Zmieszały i ugotowały razem wszystkie produkty, jakie mogły znaleźć w spiżarni: papryki chili, migdały, pomidory, czosnek, cebulę, chleb, tortille, ziarna sezamowe, cukier, rodzynki, banany, smalec, liście awokado, zioła i przyprawy. Tak powstał sos, którym polano upieczonego indyka.

W "Meksyku od kuchni" Susana Osorio-Mrożek cytuje poetę Alfonso Reyesa, który tak wypowiada się o mole:
"Mole z indyka to podstawa naszej kuchni, to kamień probierczy przyrządzania potraw i delektowania się nimi; odmówić zjedzenia mole to jak zdradzić ojczyznę... Powstały mity. Mole z indyka ma być spożywane z rozkoszą, najlepiej w pełnym blasku słońca. Człowiek, który spożył indyka - święty totem plemienny - staje się odważniejszy w miłości i na wojnie, jest gotów umrzeć jak nakazują wszelkie religie i filozofie."

A oto przepis na Mole z indyka wg Susany Osorio-Mrożek:
Składniki (dla 20 osób):
50 dag chili mulatos, oczyszczonych z nasion
75 dag chili pansillas, oczyszczonych
75 dag chili anchos, oczyszczonych
45 dag smalcu wieprzowego
5 ząbków czosnku
2 średnie cebule pokrojone na plasterki
4 twarde tortille, podzielone na ćwiartki
1 usmażony bolillo
13 dag rodzynków
25 dag migdałów
15 dag sezamu
1/2 łyżki anyżku
1 łyżeczka zmielonych goździków lub 5 całych
25 g lasek cynamonu
1 łyżeczka zmielonego pieprzu lub 6 całych ziaren
4 tabliczki gorzkiej czekolady
25 dag pomidorów, obranych ze skórki i posiekanych
sól i cukier do smaku
1 duży indyk, pokrojony na kawałki, ugotowany w wywarze z marchwi, porów, cebuli, selera, pietruszki i dwóch ząbków czosnku.

Sposób przyrządzenia:
Podsmażyć, nie przypalając, chili w 30 dag smalcu, następnie wrzucić je do wrzątku, żeby zmiękły. W tym samym tłuszczu, w którym smażyły się chili, usmażyć cebulę i czosnek, aż się zeszklą, dodać tortille, chleb, rodzynki, migdały, połowę sezamu, anyżek, goździki, cynamon, pieprz, czekoladę i pomidory, wszystko dokładnie wymieszać. Dodać osączone chili i smażyć jeszcze przez dwie, trzy minuty. Sos przetrzeć przez sito razem z wywarem, w którym gotował się indyk. W dużym garnku roztopić resztę tłuszczu, dodać sos i gotować przez 5 minut, doprawić solą i cukrem. Dodać kawałki indyka i podawać w tym samym garnku, przybrane resztą prażonego sezamu. Dodatkiem do tego dania może być ryż po meksykańsku (arroz mexicano) lub frijoles refritos.

Niestety na żadnym zdjęciu, które widziałam w Internecie mole nie wygląda "przesadnie ładnie", zwłaszcza podane z frijoles refritos. Poniższe zdjęcie pochodzi z serwisu miasta Puebla, w którym w czerwcu organizowany jest Festival del Mole Poblano:


(źródło fot.: www.pueblamexico.com.mx/blog/festival-del-mole-poblano-2008.htm)

sobota, 27 grudnia 2008

NAJSTARSZE KAKAO MA PONAD 3500 LAT

W lipcu 2007, brytyjski dziennik "The Times" podał, że w Paso de la Amada (region Soconusco), w meksykańskim stanie Chiapas, znaleziono ceramikę pochodzącą sprzed 3500-3900 lat. Naukowcy z Hershey Foods (amerykański producent czekolady) zbadali substancję, której ślady odkryto w naczyniach przypuszczalnie służących do picia napojów. W substacji stwierdzono obecność teobrominy, alkaloidu występującego w owocach kakaowca. Na podstawie tego odkrycia badacze uznali, że napój z owoców kakaowca, niejako prekursor dzisiejszej czekolady, pito już co najmniej 1500 lat p.n.e. Ubiegłoroczne podobne znaleziska w Puerto Escondido w Hondurasie określały wiek najstarszego napoju z kakao na 1100-1200 lat p.n.e. Jednak nie ma dowodów na to, że napój ten wytwarzano z ziaren kakao. Naukowcy przypuszczają, że w owych czasach używano raczej sfermentowanego miąszu strąka, w którym znajdują się ziarna. Wytwarzano z niego napój alkoholowy, który w niczym nie przypominał dzisiejszej czekolady.

Poniżej: Naczynia z Paso de la Amada
(źródło fot.: www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/court_and_social/article4353188.ese)




piątek, 26 grudnia 2008

POCZĄTEK - KAKAO - MAJOWIE

Choć słowo 'czekolada' pochodzi o azteckiego 'xocolatl', drzewa kakaowe jako pierwsi uprawiali nie Aztekowie a Majowie - już w III w. p.n.e. Tereny szczególnie przyjazne dla kakaowca to południe stanu Chiapas oraz stan Tabasco. Kakaowiec jest rośliną bardzo delikatną i wymagającą, dlatego uprawy drzewa były bardzo ograniczone, a jego ziarna bardzo cenne - zarówno w kulturze Majów jak i później Azteków. W 'Meksyku od kuchni' Susana Osorio-Mrożek przytacza pochodzenie słowa 'kakao'. Prawdopodobnie pochodzi ono od określenia w języku Majów - kakau ("od kab - gorzki i kau - sok"). Napój z kakao - chakau haa - pity przez Majów był zimny, gorzki, zagęszczony masą z gotowanej kukurydzy i farbowany na czerwono. Inny napój sporządzano z masła kakaowego i masy kukurydzianej - na południu Meksyku pity jest do dziś.

Poniżej: Bogini Kakao z Museo Popol Vuh
(źródło fot.: http://www.prensalibre.com/pl/2005/febrero/21/108136.html)

czwartek, 25 grudnia 2008

XOCOLATL

Xocolatl - w języku nahuatl - czekolada.

Czekolada w proszku - xocolapinolli
Gorąca czekolada do picia - xocolatzin
Czekolada czarna - chichixocolatl
Czekolada biała - iztaxocolatl
Wytwórca czekolady - xocolatic